Pagina 31 (PL)  B3-2022 PNKV BiuletynOnline.

Polowanie na kolor

Dlaczego komary cię zawsze znajdą

Niko McCarty

Komary reagują na czerwone odcienie po wyczuciu dwuylenku węgla, CO2. Głodny komar może wyczuć dwutlenek węgla wydychany przez człowieka z odległości 30 metrów, a nowe badania wykazały, że gaz ten pobudza układ wzrokowy owadów do rozpoznawania odcieni ludzkiej skóry. "Zapach informuje je, że coś tam jest, a ich wzrok pokazuje im, gdzie to może być zlokalizowane" - mówi neurobiolog z Uniwersytetu w Waszyngtonie Jeff Riffell, główny autor badania opublikowanego w Nature Communications.

Śledząc 1,3 miliona trajektorii komarów, jego zespół odkrył, że owady przyciąga światło czerwone i pomarańczowe (które wyraźnie odbija ludzka skóra, niezależnie od rasy), a unikają one przeważnie zieleni i błękitu, ale tylko w obecności CO2. Obserwacja komarów jest trudna; przemykają one w powietrzu w szybkich, chaotycznych ruchach. Naukowcy zwykle badają je w małych pudełkach, ale to nie odtwarza ich naturalnych zachowań. Aby stworzyć bardziej realistyczne środowisko, zespół Riffella zbudował długi na dwa metry tunel aerodynamiczny dla komarów, w którym z niezwykłą precyzją można kontrolować prędkość wiatru, zapachy i bodźce wizualne. Wzdłuż krawędzi tunelu 16 kamer zarejestrowało obraz wideo, który został połączony w całość, aby ukazać tor lotu każdego owada.

Gdy komary zostały wypuszczone do tunelu, nie interesowały się one obiektami o kolorze odpowiadającym ludzkiej skórze, dopóki nie dodano dwutlenku węgla. Odfiltrowanie światła pomarańczowego i czerwonego powstrzymało zainteresowanie tymi obiektami. W innym eksperymencie badacze wprowadzili mutacje w fotoreceptorach komarów, aby ograniczyć ich detekcję fal o większej długości, takich jak n.p. czerwień. To również powstrzymało ich rojenie się w kierunku ludzkich odcieni skóry, podobnie jak mutacja receptora wyczuwającego CO2.

Biorąc pod uwagę, że komary nie mają oddzielnego receptora wrażliwego na czerwień, wydaje się prawdopodobne, że pomarańczowy, czerwony i czarny są postrzegane jako ciemne i że wybór nie dotyczy "czerwonego", lecz "nie zielonego ani niebieskiego". Inne owady również używają zapachu jako wskazówki dla preferencji wzrokowych. Na przykład samice azjatyckich motyli jaskółczych dokonują wyboru koloru w zależności od zapachu. W warunkach laboratoryjnych, w których nie ma zapachów, preferują one niebieskie obiekty. Jednak gdy motyle wyczują zapach rośliny żywicielskiej, na której mają złożyć jaja, wybierają kolor zielony. Zapach pomarańczy lub lilii przesuwa ich preferencje w kierunku czerwieni.

Riffell planuje rozszerzyć swoje odkrycia, aby opracować lepsze pułapki na komary. Wiele pułapek ma białe elementy, a komary w ogóle nie lubią bieli.

- - -